ΜΑΘΗΜΑ 1: Γεωργική Ανάπτυξη και οι επιπτώσεις της στη βιοποικιλότητα

Σκοπός: Οι μαθητές/μαθήτριες να κατανοήσουν ότι η εντατική γεωργία και οι πρακτικές της επηρεάζουν αρνητικά τη βιοποικιλότητα.

Στόχοι:

Οι μαθητές/μαθήτριες να:

αναγνωρίσουν τα αίτια υποβάθμισης του πληθυσμού συγκεκριμένων ειδών της κυπριακής χλωρίδας,
κατανοήσουν ότι οι μη ορθολογιστικές γεωργικές πρακτικές επηρεάζουν αρνητικά τη βιοποικιλότητα,
προβληματιστούν για τις επιπτώσεις της γεωργικής ανάπτυξης στη βιοποικιλότητα,
διατυπώνουν εναλλακτικές γεωργικές πρακτικές ώστε να περιοριστούν οι αρνητικές επιπτώσεις των γεωργικών δραστηριοτήτων στη βιοποικιλότητα.

Υλικά και Μέσα: Ηλεκτρονικοί υπολογιστές, διαδίκτυο

Ηλικιακή ομάδα: Ε΄ και Στ΄ τάξη Δημοτικής Εκπαίδευσης, Α΄ – Γ΄ τάξεις Μέσης Εκπαίδευσης.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ/ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ:

Υποβάθμιση της βιοποικιλότητας από την εντατική γεωργία
H βιοποικιλότητα που φιλοξενούν οι γεωργικές εκτάσεις βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία εδώ και δεκαετίες. Η απώλεια της βιοποικιλότητας και η κατάρρευση των οικοσυστημάτων αποτελούν μία από τις πέντε κορυφαίες απειλές που αντιμετωπίζει η Γη (Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, Ιανουάριος 2020).

Εντατική γεωργία

Η εντατική γεωργία είναι η μορφή γεωργικής δραστηριότητας με την οποία υπερκαλλιεργείται το έδαφος, χρησιμοποιούνται χημικές εισροές (φυτοφάρμακα κλπ.) και επιδιώκεται η αύξηση των παραγόμενων προϊόντων, χωρίς, όμως, την απαιτούμενη περιβαλλοντική ευαισθησία (Κουτσός, 2010).

Πηγή: Κουτσός Θ.Β. (2010) Η τέχνη του καλλιεργείν. Θεσσαλονίκη. Εκδόσεις Ζήτη

Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην υποβάθμιση της βιοποικιλότητας από την εντατική γεωργία είναι οι ακόλουθοι:

Εκχέρσωση εδαφών για γεωργική χρήση
Υποβάθμιση εδαφών από την εντατική τους καλλιέργεια και τη λίπανση
Υποβάθμιση βιοποικιλότητας λόγω της χρήσης φυτοπροστατευτικών ουσιών
Έλλειψη σταθερότητας στα γεωργικά οικοσυστήματα και τους πληθυσμούς που υποστηρίζουν
Εγκατάλειψη καλλιεργειών

Πηγή: https://hellanicus.lib.aegean.gr/handle/11610/18204

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ερευνητικού έργου του Κόκκινου Βιβλίου της Χλωρίδας της Κύπρου (Τσιντίδης & συν., 2007), η κυριότερη απειλή για την κυπριακή χλωρίδα είναι η απώλεια και υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων από ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι δραστηριότητες που προκαλούν σε μεγαλύτερο βαθμό την καταστροφή ή υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων είναι η επέκταση των οικισμών, η τουριστική ανάπτυξη, η κατασκευή και βελτίωση δρόμων και οι γεωργικές δραστηριότητες, όπως οι εκχερσώσεις για γεωργική χρήση, η υπερβόσκηση, η εγκατάλειψη καλλιεργειών και η χρήση ζιζανιοκτόνων. Είναι ενδεικτικό ότι μεγάλος αριθμός απειλούμενων φυτών, που παρουσιάζουν μείωση πληθυσμού ή υποβάθμιση ενδιαιτήματος, απαντάται στις αμμώδεις παραλίες, στους θαμνώνες, στους φρυγανότοπους και σε γεωργικές εκτάσεις, καταδεικνύοντας τη μεγάλη πίεση που ασκούν η οικιστική και η τουριστική ανάπτυξη, καθώς και οι γεωργικές δραστηριότητες.

Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου

Η έκδοση εθνικών κόκκινων βιβλίων ή καταλόγων για φυτά, ζώα ή τα ενδιαιτήματα, αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων διατήρησης της φυσικής κληρονομιάς ενός τόπου. Η κατάσταση διατήρησης των απειλούμενων φυτών της Κύπρου παρουσιάζεται με λεπτομέρεια στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου (Τσιντίδης & συν., 2007), στο οποίο έχουν περιληφθεί 328 σπάνια ενδημικά και άλλα ιθαγενή φυτά της Κύπρου (18,9% της ιθαγενούς χλωρίδας). Οι κύριοι σκοποί του Κόκκινου Βιβλίου είναι ο προσδιορισμός των απειλούμενων φυτών της κυπριακής χλωρίδας, η αξιολόγηση του κινδύνου εξαφάνισης και η κατάταξή τους σε κατηγορίες κινδύνου με βάση τα κριτήρια της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (IUCN).

ΠΟΡΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:

Βήμα 1:

Ο/Η εκπαιδευτικός προβάλλει στην ολομέλεια φωτογραφίες 2 σπάνιων και απειλούμενων φυτών της Κύπρου (Tulipa cypria και Fritillaria persica), τα οποία φυτρώνουν στο νησί μας αποκλειστικά σε γεωργικές εκτάσεις ή ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους συναντάται σε καλλιέργειες ή στις παρυφές τους. Αναφέρει στους/στις μαθητές/μαθήτριες ότι για τα φυτά αυτά, σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι ο πληθυσμός τους έχει υποβαθμιστεί σημαντικά τα τελευταία 50 χρόνια λόγω των γεωργικών πρακτικών και δραστηριοτήτων. Πολλές θέσεις όπου τα 2 αυτά φυτά εντοπίστηκαν παλαιότερα (περίοδος 1880-2005), δεν έχουν επανεντοπισθεί τα τελευταία χρόνια και μάλλον έχουν εκλείψει από τις περιοχές αυτές. Παρόμοια τύχη είχαν και πολλά άλλα είδη της κυπριακής χλωρίδας. Συνολικά, από τα 328 φυτά του Κόκκινου Βιβλίου, έχουν καταγραφεί 52 απειλούμενα είδη τα οποία έχουν αποκλειστικό ή κύριο οικότοπο τη γεωργική γη, ενώ 92 φυτά έχει διαπιστωθεί ότι απειλούνται, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, από τις γεωργικές δραστηριότητες. Μερικά από τα φυτά αυτά έχουν εξαφανισθεί από το νησί ή κινδυνεύουν άμεσα με εξαφάνιση.

Ο/Η εκπαιδευτικός παρουσιάζει και φωτογραφία του φυτού Cephalaria syriaca, το οποίο είχε πολλές παλιές καταγραφές από διάφορα μέρη της Κύπρου και φαίνεται να μην ήταν ιδιαίτερα σπάνιο, αλλά τα τελευταία χρόνια δεν έχει βρεθεί σε καμιά περιοχή και είναι πιθανόν να έχει εξαφανισθεί από το νησί μας.

* Για να μην υπάρξει παρανόηση, τονίζεται στους/στις μαθητές/μαθήτριες ότι υπάρχουν και διάφοροι άλλοι οργανισμοί (θηλαστικά, πουλιά κλπ.) που επηρεάζονται αρνητικά από τις γεωργικές δραστηριότητες και όχι μόνο φυτά.

Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται μέσω του ψηφιακού πίνακα Padlet να σκεφτούν και να σημειώσουν σε μορφή καταιγισμού ιδεών τις πιθανές αιτίες που υποθέτουν ότι οδήγησαν στην πληθυσμιακή υποβάθμιση των φυτών αυτών στον τόπο μας.

Ενδεικτικά αίτια που μπορεί να αναφερθούν είναι τα ακόλουθα:

χρήση φυτοπροστατευτικών ουσιών (φυτοφαρμάκων)
λίπανση
όργωμα με χρήση γεωργικών μηχανημάτων
εντατική καλλιέργεια εδάφους
επέκταση γεωργικών εκτάσεων
εγκατάλειψη καλλιεργειών

Βήμα 2:

Οι μαθητές/μαθήτριες διαβάζουν τις δύο παρακάτω δηλώσεις οι οποίες αναφέρθηκαν στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (Ιανουάριος 2020) και καταθέτουν τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους.

H βιοποικιλότητα που φιλοξενούν οι γεωργικές εκτάσεις βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία εδώ και δεκαετίες.

Η απώλεια της βιοποικιλότητας και η κατάρρευση των οικοσυστημάτων αποτελούν μία από τις 5 κορυφαίες απειλές που αντιμετωπίζει ο πλανήτης.

Εικόνα 4: Μείωση της βιοποικιλότητας των γεωργικών εκτάσεων λόγω της εντατικοποίησης της χρήσης της γης

Πηγή: https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR20_13/SR_Biodiversity_on_farmland_EL.pdf

Στη συνέχεια, μελετούν το κείμενο που ακολουθεί (απόσπασμα από το Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου) και εντοπίζουν τις κυριότερες απειλές που αντιμετωπίζει η κυπριακή χλωρίδα. Με τη βοήθεια της εφαρμογής Miro (πατώντας στον σύνδεσμο
https://miro.com/welcomeonboard/QvSwPhtwXEOilVo4DT4FN7YjavUDWW8IdYJ8jR56836jOtCfyfZz1oi0PCwIdMkM ο/η εκπαιδευτικός σημειώνει (χρησιμοποιώντας εργαλεία της εφαρμογής) τις απειλές που εντοπίστηκαν και στη συνέχεια συζητούνται στην ολομέλεια. Μέσα από τις πληροφορίες που θα μελετήσουν, θα διαπιστώσουν ότι μία από τις απειλές που αντιμετωπίζει η κυπριακή χλωρίδα είναι και οι γεωργικές δραστηριότητες.

… Η απώλεια και υποβάθμιση των οικοτόπων από ανθρώπινες δραστηριότητες είναι η κύρια απειλή για τη χλωρίδα της Κύπρου. Κατά τη διάρκεια της έρευνας του Κόκκινου Βιβλίου της Χλωρίδας της Κύπρου, διαπιστώθηκε ότι οι δραστηριότητες που προκαλούν περισσότερο αυτή την υποβάθμιση είναι η οικιστική ανάπτυξη, η τουριστική ανάπτυξη και η κατασκευή και βελτίωση δρόμων. Η δεύτερη σημαντικότερη απειλή είναι οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τον ευρύτερο τομέα της γεωργίας, κυρίως οι εκχερσώσεις για γεωργική χρήση, η βόσκηση, η χρήση ζιζανιοκτόνων και οι αναδασώσεις. Σημαντική απειλή αποτελεί και η ανθρώπινη διατάραξη, που προκαλεί άμεσα υποβάθμιση του πληθυσμού των φυτών, κυρίως οι δραστηριότητες αναψυχής και τουρισμού και η υπερσυλλογή σπάνιων φυτών από βοτανικούς και το κοινό. Οι τυπικές για το μεσογειακό κλίμα απειλές των πυρκαγιών και της ξηρασίας, οι οποίες αναμένεται να επιδεινωθούν με την παγκόσμια αλλαγή κλίματος, καταγράφηκαν με μικρότερη, αλλά σημαντική συχνότητα…

Πηγή: Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου

Βήμα 3:

Οι μαθητές/μαθήτριες διαβάζουν και σχολιάζουν την παρακάτω δήλωση, η οποία σχετίζεται με τον αριθμό των σπάνιων φυτών που απειλούνται από τις γεωργικές δραστηριότητες στην Κύπρο.

Οι γεωργικές δραστηριότητες αποτελούν απειλή για 92 σπάνια φυτά της Κύπρου

(28% του συνόλου των 328 απειλούμενων φυτών).

Πηγή: Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου

Στη συνέχεια, μελετούν τα 3 διαγράμματα που ακολουθούν, τα οποία παρουσιάζουν:

α) τον αριθμό των απειλούμενων φυτών της Κύπρου στους κυριότερους τύπους βλάστησης ή οικότοπους (Εικ. 5)

β) το ποσοστό σπάνιων φυτών που επηρεάζεται από τις διάφορες απειλές (Εικ. 6)

γ) το ποσοστό των απειλούμενων φυτών που παρουσιάζουν μείωση ή υποβάθμιση του πληθυσμού τους (Εικ. 7).

Αφού μελετήσουν τα διαγράμματα, σειροθετούν, με τη βοήθεια της εφαρμογής Google forms, τους τύπους βλάστησης/οικότοπους, με βάση το ποσοστό των σπάνιων φυτών που παρουσιάζουν μείωση του πληθυσμού τους, αρχίζοντας από αυτόν με το πιο μεγάλο ποσοστό (Εικ. 7).

Πηγή διαγραμμάτων: Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου

Αφού ολοκληρωθεί η σειροθέτηση των τύπων βλάστησης/οικοτόπων, οι μαθητές/μαθήτριες εστιάζουν την προσοχή τους στα αριθμητικά στοιχεία που αφορούν ειδικά στη γεωργική γη και παρουσιάζουν στην ολομέλεια τις διαπιστώσεις τους. Αναμένεται ότι θα κάνουν τις ακόλουθες αριθμητικές διαπιστώσεις για τη γεωργική γη και τα σπάνια είδη φυτών που φιλοξενεί:

52 σπάνια φυτά της Κύπρου έχουν αποκλειστικό ή κύριο οικότοπο στο νησί μας τη γεωργική γη (16% του συνόλου των 328 σπάνιων φυτών της Κύπρου). Η γεωργική γη έρχεται δεύτερη στο κριτήριο αυτό μετά τους θαμνώνες (72 φυτά, 22%).
Οι γεωργικές δραστηριότητες αποτελούν τη δεύτερη σε συχνότητα απειλή για τα σπάνια φυτά της Κύπρου (28%), μετά την οικιστική και τουριστική ανάπτυξη (48%).
Η γεωργική γη φιλοξενεί τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό φυτών με μείωση ή υποβάθμιση του πληθυσμού τους (35%), μετά από τις παραλίες (63%) οι οποίες απειλούνται κυρίως από την τουριστική ανάπτυξη.

Με βάση τις πληροφορίες που μελέτησαν στα διαγράμματα, οι μαθητές/μαθήτριες βγάζουν τα συμπεράσματά τους για τα σπάνια φυτά που απειλούνται από τις γεωργικές δραστηριότητες. Αναμένεται ότι θα διαπιστώσουν πως μεγάλος αριθμός σπάνιων φυτών της Κύπρου απειλείται από τις γεωργικές δραστηριότητες και ότι οι γεωργικές πρακτικές αποτελούν σημαντική απειλή για τη χλωρίδα αλλά και τη βιοποικιλότητα γενικότερα.

Βήμα 4:

Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν πληροφοριακό υλικό από αρχείο που είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα:

https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR20_13/SR_Biodiversity_on_farmland_EL.pdf (σελίδες 7-17 και 21-54)

Οι πληροφορίες αφορούν στις επιπτώσεις της γεωργικής δραστηριότητας στη βιοποικιλότητα και τις δράσεις που λαμβάνουν χώρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αφορούν στη γεωργική πολιτική που εφαρμόζεται στην ΕΕ. Με βάση τις πληροφορίες που θα διαβάσουν, θα μπορέσουν στη συνέχεια να στοιχειοθετήσουν τα επιχειρήματά τους ώστε να συμμετάσχουν σε ένα παιχνίδι ρόλων με θέμα τις επιπτώσεις των γεωργικών δραστηριοτήτων στη βιοποικιλότητα και την ανάγκη για μετάβαση σε πιο αειφόρες γεωργικές πρακτικές στα πλαίσια της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).

Ανακοινώνεται στους/στις μαθητές/μαθήτριες ότι θα λάβουν μέρος σε παιχνίδι ρόλων ή συζήτηση αντιπαράθεσης με τίτλο: «Οι γεωργικές δραστηριότητες και το κόστος τους στη βιοποικιλότητα». Εξηγείται στα παιδιά ότι το παιχνίδι ρόλων βασίζεται γενικά στη συζήτηση και αντιπαράθεση διαφορετικών θέσεων και απόψεων, μέσα από την ανάπτυξη συγκεκριμένης επιχειρηματολογίας. Οι εμπλεκόμενοι/εμπλεκόμενες στη συζήτηση παραθέτουν τεκμηριωμένες θέσεις, σέβονται τις αντίθετες απόψεις και τις αντικρούουν με τα δικά τους επιχειρήματα.

Παρουσιάζονται οι ακόλουθες 5 ομάδες που θα συμμετάσχουν στη συζήτηση του ζητήματος:

Λειτουργοί Τμήματος Περιβάλλοντος
Λειτουργοί Τμήματος Γεωργίας
Εκπρόσωποι Αγροτών
Βιολόγοι
Έμποροι γεωργικού εξοπλισμού και σκευασμάτων

Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε 5 ομάδες και κάθε ομάδα αναλαμβάνει από έναν ρόλο. Μελετούν τις πηγές που έχουν στη διάθεσή τους, αντλούν χρήσιμες πληροφορίες και στοιχειοθετήσουν τις θέσεις τους.

Οι ομάδες παίρνουν τις ακόλουθες κάρτες με τα δεδομένα των ρόλων, που θα καθορίσουν τη στάση που θα έχουν και θα στηρίξουν την επιχειρηματολογία τους. Στις κάρτες αναφέρονται ενδεικτικά για κάθε ομάδα τα στοιχεία στα οποία θα στηρίξει τα βασικά επιχειρήματα που αναμένεται να παραθέσει και να τεκμηριώσει για να υποστηρίξει τις θέσεις της. Η κάθε ομάδα οργανώνεται και προετοιμάζεται για τη συζήτηση από τη δική της οπτική και με τα δικά της επιχειρήματα. Τα παιδιά εργάζονται συνεργατικά στην ομάδα τους, συζητούν και καταγράφουν διάφορα επιχειρήματα, που υποστηρίζουν τις θέσεις της ομάδας που εκπροσωπούν, ώστε να μπορέσουν να τα αντιπαραθέσουν στη συζήτηση. Σκέφτονται επίσης επιχειρήματα για να αντικρούσουν όσα θα υποστηρίξουν οι άλλες ομάδες για να τις πείσουν για την ορθότητα των δικών τους θέσεων.

Λειτουργοί Τμήματος Περιβάλλοντος

Προτεραιότητά σας αποτελεί η διατήρηση της βιοποικιλότητας που φιλοξενούν οι αγροτικές εκτάσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είστε ενάντια στην αγροτική ανάπτυξη. Τα επιχειρήματά σας μπορούν να επικεντρωθούν στην αλλαγή των γεωργικών πρακτικών, η οποία θα επιφέρει σημαντικά οφέλη τόσο για τη βιοποικιλότητα όσο και για τους ίδιους τους αγρότες και το κράτος. Μπορείτε να προτείνετε εναλλακτικές μεθόδους ώστε να εκλείψουν επιζήμιες για το περιβάλλον και την άγρια ζωή πρακτικές και δραστηριότητες.

Λειτουργοί Τμήματος Γεωργίας

Η θέση σας επικεντρώνεται στην ανάγκη για διαμόρφωση μιας κοινά αποδεκτής αγροτικής πολιτικής. Χρειάζεται να πείσετε με επιχειρήματα για τις μεθόδους και τις πρακτικές που είναι καλύτερα να εφαρμόζονται με σκοπό την ορθολογιστική διαχείριση των γεωργικών δραστηριοτήτων. Με αυτόν τον τρόπο θα λαμβάνονται υπόψη και οι περιβαλλοντικές πτυχές του ζητήματος ώστε να λαμβάνονται αποφάσεις που να υποστηρίζουν και τη βιοποικιλότητα που φιλοξενούν οι αγροτικές εκτάσεις.

Αγρότες

Τα επιχειρήματά σας μπορούν να δώσουν έμφαση στις δυσκολίες που θα αντιμετωπίζετε ώστε να διεκπεραιώνετε τις αγροτικές σας δραστηριότητες αν εφαρμοσθούν αυστηροί περιορισμοί ως προς τις πρακτικές που πρέπει να ακολουθούνται. Δεν έχετε πρόβλημα να ενημερωθείτε για την Κοινή Αγροτική Περιβαλλοντική και να προσαρμοστείτε στα νέα δεδομένα και απαιτήσεις της. Όμως, ζητάτε να σας δοθούν ξεκάθαρες επιλογές και ιδέες για τους τρόπους και τις μεθόδους που πρέπει να εφαρμόζετε, αλλά και να έχετε εναλλακτικές επιλογές ώστε να μην επηρεαστεί αρνητικά η αγροτική σας ζωή.

Βοτανολόγοι

Ως ειδικοί στα ζητήματα της βιοποικιλότητας νοιάζεστε πρώτιστα για την προστασία και τη διατήρησή της. Μπορείτε να δώσετε μερικά παραδείγματα φυτών που έχουν υποβαθμιστεί πληθυσμιακά από λανθασμένες γεωργικές πρακτικές. Αντικρίζετε το ζήτημα από την επιστημονική και την περιβαλλοντική του διάσταση με βάση τα επιστημονικά δεδομένα που υπάρχουν, αλλά μπορείτε να δείξετε και κατανόηση για την ανάγκη εύρεσης λύσεων ώστε να επιτευχθεί τόσο η συνέχιση της αγροτικής δραστηριότητας όσο και η παράλληλη διατήρηση της βιοποικιλότητάς τους μέσα από την κατάλληλη επιλογή πρακτικών.

Έμποροι γεωργικού εξοπλισμού και σκευασμάτων

Η επαγγελματική σας δραστηριότητα και η κερδοφορία σας εξαρτώνται απόλυτα από την απρόσκοπτη συνέχιση των γεωργικών δραστηριοτήτων και των πρακτικών που ήδη εφαρμόζονται. Μπορείτε να παραθέσετε επιχειρήματα υπέρ της συνέχισης της παρούσας κατάστασης εκτός αν πάρετε διαβεβαιώσεις ότι η νέα πολιτική θα σας δώσει επιλογές ώστε να προσαρμοστείτε στα νέα δεδομένα και δεν θα επηρεαστείτε οικονομικά. Μπορείτε να τονίσετε την αλυσιδωτή επίδραση οποιασδήποτε αλλαγής σε όλο το φάσμα της οικονομίας και της κοινωνίας και ότι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι επιπτώσεις στον βιομηχανικό τομέα.

Οι μαθητές/μαθήτριες λαμβάνουν μέρος ομαδικά στη συζήτηση (παιχνίδι ρόλων). Υποδύονται τους διάφορους ρόλους που έχουν αναλάβει και παρουσιάζουν το θέμα του φυσικού αερίου στην Κύπρο από τη δική τους οπτική. Παραθέτουν τεκμηριωμένες θέσεις, εμπλέκονται σε διάλογο και αντικρούουν τα επιχειρήματα των άλλων «ειδικών», προσπαθώντας να καταλήξουν σε κοινές τοποθετήσεις. Ο/Η εκπαιδευτικός συντονίζει τη συζήτηση και υποβάλλει ερωτήσεις, διατηρώντας όμως ουδέτερη στάση.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:

Η τελική αξιολόγηση βασίζεται στη γνώση που αποκτήθηκε από τη δραστηριότητα. Για τον σκοπό αυτό οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να απαντήσουν σε δοσμένα ερωτήματα είτε σε έντυπη είτε σε ηλεκτρονική μορφή.

Να επιλέξετε τις ορθές ή τις πιο κατάλληλες απαντήσεις στα παρακάτω δύο ερωτήματα. Οι ορθές απαντήσεις είναι περισσότερες από μία.

Ποιες γεωργικές πρακτικές επηρεάζουν αρνητικά τη βιοποικιλότητα των αγροτικών εκτάσεων;

Εντατική καλλιέργεια
Χρήση φυτοπροστατευτικών ουσιών (φυτοφαρμάκων)
Άρδευση καλλιεργειών
Ανεξέλεγκτη χρήση βιομηχανικών λιπασμάτων
Εκχέρσωση εδαφών για επέκταση γεωργικών εκτάσεων
Ορθολογιστική χρήση φυσικών λιπασμάτων
Όργωμα με μηχανές
Αγρανάπαυση
Εγκατάλειψη καλλιεργειών
Βιολογική καλλιέργεια

Ποια από τα ακόλουθα μέτρα μπορούν να αποτελέσουν κατάλληλες γεωργικές πρακτικές στα πλαίσια της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής;

Επέκταση γεωργικών εκτάσεων εις βάρος του φυσικού τοπίου
Εφαρμογή φυσικών μεθόδων φυτοπροστασίας
Ελεγχόμενη άρδευση για εξοικονόμηση νερού
Ανεξέλεγκτη χρήση βιομηχανικών λιπασμάτων
Προώθηση της επαναφοράς της φυσικής βλάστησης σε εγκαταλειμμένους αγρούς
Χρήση φυσικών λιπασμάτων
Διατήρηση διαδρόμων ή λωρίδων φυσικής βλάστησης μεταξύ των χωραφιών
Προώθηση εντατικών μεθόδων καλλιέργειας με σκοπό την αύξηση της παραγωγής
Αγρανάπαυση
Προώθηση βιολογικής καλλιέργειας

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Αναγνωστόπουλος Π. (2017): Βιολογική έναντι Συμβατικής Γεωργίας. Ποιες οι επιπτώσεις στη Βιοποικιλότητα και ποια η σχέση Γεωργίας-Επικονιαστών (πτυχιακή εργασία). Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Περιβάλλοντος. Μυτιλήνη.

Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (2020): Βιοποικιλότητα των γεωργικών εκτάσεων: η συμβολή της ΚΓΠ δεν κατάφερε να αναχαιτίσει τη μείωσή της. Ανακτήθηκε στις 28/01/2021 από https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR20_13/SR_Biodiversity_on _farmland_EL.pdf

Κουτσός Θ.Β. (2010): Η τέχνη του καλλιεργείν. Εκδόσεις Ζήτη. Θεσσαλονίκη.

Τσιντίδης Τ., Χριστοδούλου Χ., Δεληπέτρου Π. & Γεωργίου Κ. (2007): Το Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου. Φιλοδασικός Σύνδεσμος Κύπρου. Λευκωσία.